6 PELÍCULAS QUE TODA PERSOA INTERESADA NA FILOSOFÍA DA CIENCIA DEBE VER

• El séptimo sello, ano 1957.
• El día que Nietzsche lloró, ano 2007.
• Ágora, ano 2009.
• O show de Truman, ano 1998.
• Matrix, varios anos ao ser unha triloxía.
• 2001: unha odisea no espazo, ano 1968.

MARIO BUNGE

Mario Augusto Bunge (Bos Aires, Arxentina, 21 de Setembro de 1919) é un físico e filósofo da ciencia arxentino. Tras realizar os seus estudos secundarios no Colexio Nacional de Bos Aires, doutorouse en Física e Matemáticas pola Universidade da Prata, e estudou Física Nuclear no Observatorio astronómico de Córdoba. Compaxinou xa por entón a súa dedicación á ciencia co interese pola Filosofía, fundando a revista Minerva en 1944. Foi profesor de Física (1956-1958) e de Filosofía (1957-1962) na Universidade de Bos Aires, e dende 1962 foi profesor de Filosofía na McGill University de Montreal. En 1982 foi galardoado co Premio Príncipe de Asturias de Humanidades.

Mario Bunge

Interesado principalmente pola lóxica da ciencia e os problemas do coñecemento científico, tratou de construír unha filosofía científica (máis precisamente, unha metafísica) que tivese en conta tanto o coñecemento elaborado pola ciencia como o método utilizado por quen a practica, entendendo que este último é un proceso que non está exclusivamente supeditado nin á experiencia nin á teoría.

Aínda que a concepción da ciencia elaborada por Bunge concede importancia ao desenvolvemento da investigación científica na historia, a súa orientación está principalmente dirixida á análise formal do devandito desenvolvemento, e apártase da insistencia nos aspectos históricos, psicolóxicos e sociais propia de enfoques como os de Thomas Kuhn e Paul Feyerabend.

Defensor dun realismo crítico baseado nunha ontoloxía materialista e pluralista, mantivo unha actitude belixerante ante a psicanálise, ao que considera unha pseudociencia supeditada á aceptación acrítica da doutrina de Sigmund Freud como argumento de autoridade.

Mario Bunge recibe o Premio Príncipe de Asturias en 1982

Entre os seus ensaios máis destacados cabe citar Racionalidade e realismo (1985), no que, dende unha perspectiva cientificista e proclamando a supremacía da ciencia sobre todos os demais tipos de coñecemento, Mario Bunge proponse defender o ámbito da racionalidade e do realismo científico dos ataques sempre renovados dos que foron obxecto durante séculos. Bunge arremete contra o fenomenismo de filósofos e científicos, opoñéndolles un contundente realismo gnoseolóxico inherente á investigación científica e técnica, que consiste en estudar e modificar o mundo real e non en crear mundos imaxinarios.

O autor pasa revista crítica ao antirrealismo ao longo da historia: a tradición fenomenista restaurada por Kant, e que deu orixe ao ficcionismo e ao pragmatismo, en cuxa xenealoxía tamén se inscribe Nietzsche. O ficcionismo afirma que só podemos saber dunha cousa que se comporta coma se fose unha cousa B, é dicir, que o noso coñecemento dela é ficticio. Os neoficcionistas deste século afirman que as teorías científicas non son máis que analoxías ou metáforas, ao que opón Bunge que o pensamento analóxico só ten valor heurístico. Segundo o pragmatismo, non podemos perseguir a verdade senón o éxito, polo que o pragmatismo é psicolóxica e metodolóxicamente falso, ademais de pouco práctico. Outros desafíos ao realismo, o socioloxismo (a comunidade científica crea os feitos que investiga), a doutrina de Kuhn das revolucións científicas e o anarquismo gnoseolóxico de Feyerabend, son sucesivamente acusados de infidelidade á historia e á metodoloxía científica.

En Seudociencia e ideoloxía (1985), Bunge traza un mapa xeral da cultura do noso tempo, en cuxo centro sitúa a investigación científica, delimitando as áreas de traballo xenuínas (ciencia e tecnoloxía­, ás que se debería favorecer por ser motores do desenvolvemento) das áreas ilexítimas (seudociencia e seudotecnoloxía, que deberían ser abandonadas polo seu carácter de estafa, que leva, no mellor dos casos, ao malgasto). Tamén deberían ser obxecto de delimitación as actividades puramente ideolóxicas, que non por inevitables deben deixar de ser claramente distinguidas da actividade científica e tecnolóxica.

Na segunda parte do libro, "Falsificacións", defínense a seudociencia e a seudotecnoloxía e danse exemplos: mentalismo, psicanálise e parapsicoloxía, os cales, á parte dos seus distintos modos de proceder anticientíficamente, coinciden no erro de afirmar a realidade de entidades inmateriais. Outras manifestacións de seudociencia son o socioloxismo, o historicismo, a pseudoepistemoloxía e, finalmente, a economía escolástica. A exposición acerca desta última xira ao redor da polémica entre o autor e J. C. García-Bermejo sobre o libro Economía e Filosofía, na que Mario Bunge pretende revelar o carácter non científico da maior parte dos estudos actuais de economía.


Algunhas obras de renome de Mario Bunge:

• La ciencia, su método y su filosofía, ano 1959.
• Buscar la filosofía en las ciencias sociales, ano 1999.
• O problema mente-cerebro, ano 1980.
• Las ciencias sociales en discusión: una perspectiva filosófica, ano 1999.

LIBROS RELACIONADOS COA FILOSOFÍA DA CIENCIA

Boas! Nesta entrada déixovos algunhas obras de interese relacionadas coa filosofía da ciencia:

• Filosofía de la ciencia, ano 1995, de Javier Echeverría.
• La estructura de las revoluciones científicas, ano 1962, de Thomas Kuhn.
• ¿Qué es esa cosa llamada ciencia?, ano 1976, de Alan Francis Chalmers.
• La ciencia, su método y su filosofía, ano 1959, de Mario Bunge.
• Introducción a la filosofía de la ciencia, ano 1993, de Anna Estany.
• La lógica de la investigación científica, ano 1934, de Karl Popper.
• Buscar la filosofía en las ciencias sociales, ano 1999, de Mario Bunge.

AS NOVAS TECNOLOXÍAS E O SEU PAPEL NO ÁMBITO EDUCATIVO

CARACTERÍSTICAS DA SOCIEDADE ACTUAL 

O triunfo das ideas globalizadoras e neoliberais no seno dunha sociedade axeitada por un vertixinoso desenrrolo científico e tecnolóxico esta trasladándonos a “outra civilización” e o escenario no que se desenrrolan as nosas vidas vai cambiando cada vez mais de presa. Moitas foron as circunstancias que prepararon o terreo para a chegada desta “nova era”, pero o punto que sinalara un antes e un despois na nosa historia e sen dúbida a chegada de Internet na década dos noventa. Agora xa podemos afirmar que estamos sumerxidos na “sociedade da información” Esta nova “cultura”, que arrastra novos coñecementos , novas maneira de ve-lo mundo, novas técnicas e pautas de comportamento , o uso de novos instrumentos e linguaxes.... vai remodelando tódolos rincóns da nosa sociedade e incide en todolos ámbitos nos que se desenrrola a nosa vida, esixindo de todos nos grandes esforzos de adaptación. 

SOCIEDADE DA INFORMACIÓN/CARACTERÍSTICAS 

A cambiante sociedade actual, á que chamamos sociedade da información, está caracterizada polos continuos avances científicos (bioenxeñaría, novos materiais, microelectrónica) e pola tendencia a globalización económica e cultural (gran mercado mundial converxencia dixital de toda-la información..... ). Conta cunha difusión masiva da informática, a telemática e os medios audiovisuais da comunicación e tódolos estratos sociais e económicos, a través destes proporciónanos: novos canais de comunicación (redes) e inmensas fontes de información; potentes instrumentos para o proceso da información; novos valores e pautas do comportamento social; novas formas de organizala información... configurando así novas visións do mundo no que vivimos e influindo polo tanto nos nosos comportamentos. Na sociedade da información aparece unha nova forma de cultura, a “cultura da pantalla” que se superpón á “cultura do contacto persoal e á cultura do libro”. Ademais, xunto ao entorno físico no que interactuamos, agora dispoñemos tamén do ciberespacio, que multiplica e facilita as nosas posibilidades de acceso á información e da comunicación cos demais. 

IMPACTO DAS TIC NA SOCIEDADE 

Esta emerxente sociedade da información, impulsada por un vertixinoso avance científico, arrastra cambios que alcanzan tódolos ámbitos da actividade humana. Os seus efectos maniféstanse de maneira moi especial nas actividades laborais e no mundo educativo, onde todo debe ser revisado. 

IMPACTO DAS TIC NA EDUCACIÓN 

Un dos retos que teñen actualmente as institucións educativas consiste en integra-las aportacións destes poderosos canais formativos nos procesos de ensinanza e aprendizaxe, facilitando aos estudiantes a estructuración e valoración destos coñecementos dispersos que obteñen a través dos “mass media” e Internet, pois obviamente a escola debe acercar aos estudiantes á cultura de hoxe e non á cultura de antonte. 

NOVO ROL DOCENTE 

Sexa cal sexa o nivel de integración das TIC nos centros docentes, o profesorado necesita tamén unha “alfabetización dixital” e unha actualización didáctica que lle axude a coñecer, dominar as institucións tecnolóxicas e os novos elementos culturais en xeral na sua práctica docente. 

NOVO ROL DOS ESTUDIANTES 

As novas xeracións van asimilando de maneira natural esta nova cultura que se vai conformando e que arrastra moitos e importantes esforzos de formación, de adaptación e de “desaprender” moitas cousas que agora “se fan doutra forma” ou que simplemente xa non serven. 

CONCEPTO DE NTICS/ TICS. CARACTERÍSTICAS 

As Novas Tecnoloxias da Información e da Comunicación son incuestionables e están aí, xa que forman parte da cultura tecnolóxica que nos rodea e coa que debemos convivir. Incluimos no concepto TIC os medios de comunicación de todo tipo, dende o “mass media” ao teléfono, fax... 

INTEGRACIÓN DAS TIC NO CURRÍCULUM 

Progresivamente vanse integrando as novas tecnoloxias nos programas dos cursos a tódolos niveis: ensinanza obrigatoria, profesional, universitaria... esta integracion das TIC obedece aos requisitos da actual “sociedade da información” e pretende capacita-los xóvenes para desenrolarse no mundo dixital. 

PRESENTACIÓN DO BLOG

Boas! Este blog será empregado para ir subindo contidos relacionados coa asignatura Filosofía da Ciencia e da Tecnoloxía de 2º de Bacharelato. Ao longo do curso subirei diversas entradas sobre temas vinculados a estos ámbitos. Espero que sexa do voso interese. Unha aperta!