6 PELÍCULAS QUE TODA PERSOA INTERESADA NA FILOSOFÍA DA CIENCIA DEBE VER

• El séptimo sello, ano 1957.
• El día que Nietzsche lloró, ano 2007.
• Ágora, ano 2009.
• O show de Truman, ano 1998.
• Matrix, varios anos ao ser unha triloxía.
• 2001: unha odisea no espazo, ano 1968.

MARIO BUNGE

Mario Augusto Bunge (Bos Aires, Arxentina, 21 de Setembro de 1919) é un físico e filósofo da ciencia arxentino. Tras realizar os seus estudos secundarios no Colexio Nacional de Bos Aires, doutorouse en Física e Matemáticas pola Universidade da Prata, e estudou Física Nuclear no Observatorio astronómico de Córdoba. Compaxinou xa por entón a súa dedicación á ciencia co interese pola Filosofía, fundando a revista Minerva en 1944. Foi profesor de Física (1956-1958) e de Filosofía (1957-1962) na Universidade de Bos Aires, e dende 1962 foi profesor de Filosofía na McGill University de Montreal. En 1982 foi galardoado co Premio Príncipe de Asturias de Humanidades.

Mario Bunge

Interesado principalmente pola lóxica da ciencia e os problemas do coñecemento científico, tratou de construír unha filosofía científica (máis precisamente, unha metafísica) que tivese en conta tanto o coñecemento elaborado pola ciencia como o método utilizado por quen a practica, entendendo que este último é un proceso que non está exclusivamente supeditado nin á experiencia nin á teoría.

Aínda que a concepción da ciencia elaborada por Bunge concede importancia ao desenvolvemento da investigación científica na historia, a súa orientación está principalmente dirixida á análise formal do devandito desenvolvemento, e apártase da insistencia nos aspectos históricos, psicolóxicos e sociais propia de enfoques como os de Thomas Kuhn e Paul Feyerabend.

Defensor dun realismo crítico baseado nunha ontoloxía materialista e pluralista, mantivo unha actitude belixerante ante a psicanálise, ao que considera unha pseudociencia supeditada á aceptación acrítica da doutrina de Sigmund Freud como argumento de autoridade.

Mario Bunge recibe o Premio Príncipe de Asturias en 1982

Entre os seus ensaios máis destacados cabe citar Racionalidade e realismo (1985), no que, dende unha perspectiva cientificista e proclamando a supremacía da ciencia sobre todos os demais tipos de coñecemento, Mario Bunge proponse defender o ámbito da racionalidade e do realismo científico dos ataques sempre renovados dos que foron obxecto durante séculos. Bunge arremete contra o fenomenismo de filósofos e científicos, opoñéndolles un contundente realismo gnoseolóxico inherente á investigación científica e técnica, que consiste en estudar e modificar o mundo real e non en crear mundos imaxinarios.

O autor pasa revista crítica ao antirrealismo ao longo da historia: a tradición fenomenista restaurada por Kant, e que deu orixe ao ficcionismo e ao pragmatismo, en cuxa xenealoxía tamén se inscribe Nietzsche. O ficcionismo afirma que só podemos saber dunha cousa que se comporta coma se fose unha cousa B, é dicir, que o noso coñecemento dela é ficticio. Os neoficcionistas deste século afirman que as teorías científicas non son máis que analoxías ou metáforas, ao que opón Bunge que o pensamento analóxico só ten valor heurístico. Segundo o pragmatismo, non podemos perseguir a verdade senón o éxito, polo que o pragmatismo é psicolóxica e metodolóxicamente falso, ademais de pouco práctico. Outros desafíos ao realismo, o socioloxismo (a comunidade científica crea os feitos que investiga), a doutrina de Kuhn das revolucións científicas e o anarquismo gnoseolóxico de Feyerabend, son sucesivamente acusados de infidelidade á historia e á metodoloxía científica.

En Seudociencia e ideoloxía (1985), Bunge traza un mapa xeral da cultura do noso tempo, en cuxo centro sitúa a investigación científica, delimitando as áreas de traballo xenuínas (ciencia e tecnoloxía­, ás que se debería favorecer por ser motores do desenvolvemento) das áreas ilexítimas (seudociencia e seudotecnoloxía, que deberían ser abandonadas polo seu carácter de estafa, que leva, no mellor dos casos, ao malgasto). Tamén deberían ser obxecto de delimitación as actividades puramente ideolóxicas, que non por inevitables deben deixar de ser claramente distinguidas da actividade científica e tecnolóxica.

Na segunda parte do libro, "Falsificacións", defínense a seudociencia e a seudotecnoloxía e danse exemplos: mentalismo, psicanálise e parapsicoloxía, os cales, á parte dos seus distintos modos de proceder anticientíficamente, coinciden no erro de afirmar a realidade de entidades inmateriais. Outras manifestacións de seudociencia son o socioloxismo, o historicismo, a pseudoepistemoloxía e, finalmente, a economía escolástica. A exposición acerca desta última xira ao redor da polémica entre o autor e J. C. García-Bermejo sobre o libro Economía e Filosofía, na que Mario Bunge pretende revelar o carácter non científico da maior parte dos estudos actuais de economía.


Algunhas obras de renome de Mario Bunge:

• La ciencia, su método y su filosofía, ano 1959.
• Buscar la filosofía en las ciencias sociales, ano 1999.
• O problema mente-cerebro, ano 1980.
• Las ciencias sociales en discusión: una perspectiva filosófica, ano 1999.

LIBROS RELACIONADOS COA FILOSOFÍA DA CIENCIA

Boas! Nesta entrada déixovos algunhas obras de interese relacionadas coa filosofía da ciencia:

• Filosofía de la ciencia, ano 1995, de Javier Echeverría.
• La estructura de las revoluciones científicas, ano 1962, de Thomas Kuhn.
• ¿Qué es esa cosa llamada ciencia?, ano 1976, de Alan Francis Chalmers.
• La ciencia, su método y su filosofía, ano 1959, de Mario Bunge.
• Introducción a la filosofía de la ciencia, ano 1993, de Anna Estany.
• La lógica de la investigación científica, ano 1934, de Karl Popper.
• Buscar la filosofía en las ciencias sociales, ano 1999, de Mario Bunge.